Jak mit glosi,skateboarding powstal na przelomie lat czterdziestych i
piecdziesiatych naszego wieku w Kalifornii (niektóre
zródla podaja, iz mialo to miejsce w 1958 roku), kiedy to kilku
zdesperowanych surferów podczas pewnego bezwietrznego dnia
zdemontowalo wrotki i przykrecilo kólka do swoich desek, aby
brak fal rekompensowac zjezdzaniem z pagórków. Okreslali
oni siebie mianem "sidewalk surfers" lub tez "asphalt surfers".
Prymitywne deski z przyczepionymi metalowymi kólkami bez lozysk,
pozwalaly jedynie na jazde w linii prostej, a kazda próba skretu
konczyla sie efektownym i bolesnym upadkiem. Jednak mimo tego juz w
1959 roku zaczeto ich produkcje w krótkich seriach, a w roku
1960 rozpoczeto sprzedaz pierwszej produkowanej seryjnie przez Roller
Derby Skateboards deski - J.J. Newberry dostepnej za jedyne $9.95.
Poczatki
Pierwsze zawody skateboardingowe odbyły się w roku 1963 w Pier Avenue
Junior High School w Hermosa Beach (Kalifornia). Tego samego roku
odnotowano także pierwsze próby użycia deskorolki do jazdy w
basenach (miał tego dokonać w swoim basenie Gary Swanson z Santa
Monica). To wszystko spowodowało, iż na rynku pojawiły się kolejne
firmy, jak Hobie (która wyprodukowała pierwszą deskę z
włókna szklanego), Makaha (oferująca deskorolkę za $19.95, także
wysyłkowo), które zajęły się masowa produkcja desek.
Ówczesne decki wykonywano głównie z dębu, jesionu oraz
mahoniu, czasem tylko stosowano kombinacje poprzecznych i podłużnych
laminatów. Pierwsze trucki nadające się do przyczepienia do
deski były produkowane przez Chicago, Sure Grip i Roller Derby.
Kółka natomiast były wykonane z gumy (wypierając tym samym
pierwsze, metalowe). Pozwalało to wykonywać prymitywne triki, jak: 360,
Coffin, Handstand, One/Two-foot Nose i Tail Wheelies/Heelies. W tym
czasie ukazują się pierwsze numery (4 w ciągu roku) magazynu
"Skateboarder", a w roku 1965 rozgrywają się w Anaheim w Kalifornii
pierwsze międzynarodowe zawody. Odbywano wówczas tylko dwie
konkurencje - slalom i freestyle, jednak zawody te pokazały wszystkie
trzy istniejące wówczas stacje telewizyjne (m.in. "Wide World of
Sports" stacji ABC). Zwycięzcami zawodów roku 1965 są: John
Freeze, bracia Hilton (Dave i Stevie), Skip Feye, Torger Johnson, Bruce
Logan, Bob Mohr i Willie Phillips. W kinach
pojawia sie też pierwszy film, gdzie zwrócono uwagę na
deskorolkę, pod tytułem "Skater Dater" (18 minutowy). Na okładce
magazynu "Life" zostaje umieszczony pierwszy skater w osobie Pata
McGee, który potem będzie uczył Johnny Carsona jeździć na desce
w programie "The Tonight Show". Temat deski zostaje poruszany także na
lamach "Look", "Time", "Saturday Evening Post", "Surfing Magazine" i
innych gazet. Także muzyka takich grup, jak Jan and Deans Sidewalk
Surfing była inspirowana tym sportem. W miarę rozwoju skateboardingu
zaczęto wprowadzać pierwsze restrykcje - The American Medical
Association oraz National Safety Council publicznie krytykują
skateboarding, a wiele miast wprowadza ustawy zabraniające jeżdżenia po
ulicach oraz przed budynkami publicznymi oraz sklepami. Dlatego tez
skateboarding przechodzi do podziemia. Po raz pierwszy podejmowane są
próby jazdy w cylindrycznych rurach. Rozwija się jazda w
pustych, okrągłych basenach. Przełom nastąpił po dziesięciu latach, gdy
niejaki Frank Nashworthy (USA) wpadł na pomysł zastosowania masy
uretanowej do produkcji kolek (nazywały się Cadillac Urethane). Uretan
posiada doskonałą
przyczepność na prawie wszystkich nawierzchniach, co znacznie poprawiło
zdolność manewrów, szybkość oraz komfort jazdy na desce. Zmianom
technicznym na lepsze uległa także konstrukcja trucków, łożysk,
jak i samej deski (dłuższe, 10-calowe, z uwydatnionym tailem) Tak
znaczne podwyższenie jakości jazdy spowodowało nagły wzrost
zainteresowania skateboardingiem [Rys. 1]. Zaczęto wymyślać coraz to
nowsze, trudniejsze i bardziej widowiskowe triki, które
odchodziły od dotychczasowych, które wzorowały się na desce
surfingowej. W Stanach Zjednoczonych deska stała się niemal sportem
narodowym mlodych ludzi i błyskawicznie zaczęła się rozprzestrzeniać po
całym świecie. Popularność taka stała się baza dla rozwoju wielkiego
przemysłu z tym związanego. W 1975 roku producenci zaczynają
sponsorować wybitne jednostki. Tony Alva, Tom Sims, Stacy Peralta i Jay
Adams staja sie najpopularniejszymi pros (oprócz nich, wybitnymi
są także: bracia Logan (Bruce i Brad), Laura Thornhill, Ellen Berryman,
Greg Weaver, Waldo, Mike Weed, Henry Hester, Dale Smith, Russ Howell,
Steve Cathy, Connie Toft i inni). Najbardziej popularnymi miejscami do
jazdy są: Fruit Bowl, Vermont Drop, The Dog Bowl, The Reservoir, Mt.
Baldy Pipe, Soul Bowl, Brea Spillway, San Onofre Pipes, L-Pool... Larry
Balma wynajduje trucki Trackera, pierwsze, przeznaczone specjalnie dla
deskorolek, które zostają przyjęte przez innych
producentów, jako standard. Ogromne pieniądze inwestowane w ten
sport, a raczej w infrastrukturę z nim związana spowodowały, iż
skateboarding stal się typowa dyscyplina sportu: z zawodami,
profesjonalistami, drużynami zakładowymi, reklama, czasopismami, itp.
Media wymyślają własne nazwy opisujące ludzi jeżdżących na deskach
(Z-Boys of Dogtown w Santa Monica, Down Southers w San Diego, the
Badlands Boys w Upland). W tych czasach dominowały trzy odmiany tego
sportu: slalom [Rys. 2], downhill [Rys. 3] oraz freestyle. Po kilku
latach dołączyła do nich jazda na rampie. Początkowo polegała ona na
jeździe we wspomnianych
wcześniej wielkich metalowych lub betonowych rurach o średnicy do 5
metrów oraz w pustych basenach kąpielowych o często spotykanym w
USA kształcie półkolistym. Wtedy to tez zaczęły pojawiać się
pierwsze złożone triki na deskorolce. Ekstaza doznawana podczas jazdy
powodowała, iż celem jazdy powoli stawało się wykonanie na
górnej krawędzi lub blisko brzegu basenu dokonać triku w postaci
zwrotu [Rys. 4]. Szybko przystąpiono do budowy wielkich ilości
betonowych budowli przystosowanych specjalnie do jazdy na deskorolce.
Tak właśnie narodziły się skateparki [Rys. 5]. Pierwszy skatepark
otworzono w Carlsbadzie (Kalifornia) w 1967 roku. Budowano je
najczęściej w USA, Anglii, Francji, Brazylii, Australii i Szwecji.
Dzięki nim, najpopularniejsza odmiana skateboardingu stała się jazda na
rampie. Pierwszym skateparkiem z prawdziwego zdarzenia w tym ostatnim
kraju był letni park Sorlina w mieście Rattvik wyposażony w tory i
rampy. Po nim powstał skatepark w Goteborgu (1980), który
posiadał pochyły tor połączony rura i basenem. Znajdowały się tam tez
wielkie pochyle torowiska, rampy startowe do slalomu oraz dwa rampy...
jednak o historii skateboardingu w Europie będzie nieco dalej. Warto
wspomnieć, ze w roku 1977 odnotowano istnienie 133 skateparkow. W tym
samym roku Bobby Valdez wymyśla trik "handplant", a znany na całym
świecie Fred Astaire lamie sobie nadgarstek podczas próby jazdy
na desce.
Skateboard
Najważniejszym wydarzeniem w całej historii skateboardingu było
niewątpliwie wynalezienie triku o nazwie Ollie [Rys. 6]. Jego ojcem był
Alan "Ollie" Gelfand, który połączył uderzenie w tył deski z
jednoczesnym wyskokiem w gore i pociągnięciem za sobą deski przednia
stopa. Rezultat tego był taki, jak gdyby deska przyklejona do stop
skatera wyskoczyła razem z nim w gore. Pozwoliło to na stworzenie
zupełnie nowego stylu jazdy, który przyjął nazwę street
skatingu. Jak sama nazwa wskazuje polegał on na jeździe po ulicach i
wykorzystywaniu wszelkiego rodzaju naturalnych przeszkód w
postaci krawężników, schodów, czy tez poręczy do
wykonywania trików. Ten typ skateboardingu stal się bardzo
popularny i dziś jest najpopularniejsza odmiana tego sportu. Około roku
1980 zmalało zainteresowanie skateboardingiem, mimo, iż jazda na rampie
stała się tak skomercjalizowana, iż pokazywana ja przy okazji
uroczystych parad, oraz jako oddzielne show. W USA przyczyny upadku
można by się doszukiwać w dość dużych ubezpieczeniach narzucanych
skateparkom (skateboarding został uznany przez lekarzy za sport
niebezpieczny) , co z kolei powodowało spadek dochodowości tego sportu
oraz zainteresowania nim. Firmy skateboardingowe zaczęły bankrutować, z
rynku zaczęły znikać czasopisma poświecone temu sportowi (ostatni numer
Skateboardera ukazał się w 1981 roku) , a te które przetrwały
musiały się przestawić na nieco inna tematykę. Na placu boju pozostaje
grupa najwytrwalszych. W 1981 roku umiera na atak serca znany i
szanowany fotograf - Rusty Harris (podczas fotografowania
zawodów na rampie w "Pomona Pipe and Pool"). Rok później
The Rusty Harris Series, poświecone pamięci zmarłego, przeobraża się w
National Skateboard Association (przy wykorzystaniu doświadczenia
organizacji takich, jak: Mid Eastern Skateboard Series, Midwest Amateur
Ramp Series, California Amateur Skateboard League). Wtedy tez Tony Hawk
jako 14-letni chłopak wygrywa swoje pierwsze zawody w Delmar Skatepark.
Zmniejszenie zainteresowania nie spowodowało bynajmniej zahamowania
rozwoju skateboardingu. Wręcz przeciwnie, przez cale lata
siedemdziesiąte dojrzewał i utrzymywał swoja tożsamość na tle innych
sportów. Najczęściej uprawiano w owych czasach slalom, freestyle
(wzbogacony o nowe triki) [Rys. 7] oraz jazdę na rampie [Rys. 8],
która stała się najpopularniejsza w latach osiemdziesiątych i
przybrała formę spotykana do dzisiaj. Stało się to za sprawa
opracowania techniki budowania drewnianych ramp, które zastąpiły
dotychczasowe, jakże kosztowne, rampy betonowe. Najbardziej
rozpowszechniły się one poza granicami USA, gdzie trudno było o
znalezienie basenów przystosowanych do jazdy na deskorolce.
Sport
rozwijał własne reguły i kluby. Zawody często urządzano według zasad
zapożyczonych z innych dyscyplin sportu (freestyle oceniano tak samo,
jak jazdę figurowa na lodzie). Dopiero poznanie szczegółowych
reguł gry przyczyniło się do wzrostu zainteresowania takimi odmianami
jak downhill, czy skoki w gore i popularyzacji ich. Jazda na rampie i
zasady nią rządzące w dalszym ciągu jednak dla wielu pozostawały
niezrozumiale. Wielokrotnie w prasie ukazywały się zdjęcia
odwrócone w zła stronę, gdyż sadzono, ze głowa zawodnika powinna
być skierowana w gore... heh. Rok 1983 przynosi pierwsze zawody na
rampie rozgrywane metoda "Jam" (zwane tez Joe's Ramp Jam). Na początku
lat osiemdziesiątych było stosunkowo mało poważnych przedsiębiorstw i
mało skaterów. W tej kameralnej i twórczej atmosferze
odrodziła się kultura skateboardingu w takiej postaci, jaka znamy
dzisiaj, wraz z własnymi formami zawodów (jam), muzyki (skate
rock), czasopismami ("Trasher", "TWS") [Rys. 9] itd. W roku 1984
ukazuje się pierwszy film video poświecony wyłącznie deskorolce, o
tytule "The Bones Brigade Video Show". Ponowny rozkwit skateboardingu
nastąpił w USA w roku 1985 i ponownie w szybkim tempie opanował świat.
Bardzo popularnymi staja się rampy drewniane. Powróciło tez
zainteresowanie tym sportem ze strony przedsiębiorstw produkcyjnych,
Przemyślu reklamowego oraz innych źródeł dopływu pieniędzy i
wiele przemawia za tym, ze tym razem nie będzie to przemijający trend,
tylko nieformalna dziedzina sportu, która na dobre zakorzeni się
w obrazie dzisiejszego świata.
Terazniejszosc
W połowie lat osiemdziesiątych na piedestał wchodzi Tony Hawk,
który wygrywa 18 z 29 zawodów (nie amatorskich). Jako
pierwszy wykonuje obrót o 720 stopni na rampie (540 wykonał jako
pierwszy Mike McGill), co za kilka lat zaowocuje uznaniem go skaterem
dekady przez Trasher Magazine. Rok 1986 przynosi The Transworld
Skateboarding World Championships obywające się w Worlds Fair w
Vancouver, w których uczestniczyli zawodnicy z 15 państw. Roger
Hickey ustanawia w 1990 roku dwa rekordy prędkości: w marcu - 78.37
m.p.h. (w pozycji leżącej, na plecach), w lipcu - 55.43 m.p.h. (w
pozycji wyprostowanej). Cara-Beth Burnside (USA) zostaje pierwsza
skaterka profesjonalistka. Rok 1994 przynosi upadek National Skateboard
Association, jednak zawody rozgrywane są nadal, lecz nieoficjalnie.
..:GLOSUJCIE::..
Jesli
chcecie mozecie zaglosowac na moja strone w top 15 bardzo by mi to
pomoglo bo mialbym wieksze mozliwosci w rozwoju strony.Glosowac mozecie
klikajac na baner: